Kiến thức cơ bản
So Sánh Hợp Đồng Kỳ Hạn Và Hợp Đồng Tương Lai
Hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai là hai công cụ quan trọng trong thị trường hàng hóa phái sinh, cho phép các bên giao dịch mua bán tài sản cơ sở tại một thời điểm xác định trong tương lai. Song, mỗi loại hợp đồng lại sở hữu các đặc điểm và lợi ích riêng. Để hiểu rõ hợp đồng kỳ hạn là gì và hợp đồng tương lai khác gì, bài viết này sẽ cùng bạn khám phá những đặc điểm, ưu nhược điểm và rủi ro khi đầu tư vào hai loại hợp đồng này. Hãy cùng SFVN phân tích để chọn lựa chiến lược đầu tư hàng hóa phái sinh phù hợp nhất!
Hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai giúp phòng ngừa rủi ro và tối ưu lợi nhuận đầu tư
Hợp đồng kỳ hạn là gì?
Hợp đồng kỳ hạn là một công cụ tài chính phái sinh cho phép hai bên thỏa thuận mua hoặc bán một tài sản cơ sở, như hàng hóa hoặc ngoại tệ, tại một mức giá xác định trước vào một ngày cụ thể trong tương lai. Được giao dịch trên thị trường phi tập trung (OTC), hợp đồng kỳ hạn mang lại sự linh hoạt cao, cho phép hai bên tự điều chỉnh các điều khoản như giá, số lượng, chất lượng và thời gian giao hàng mà không phải tuân theo các quy định chuẩn hóa. Điều này cũng có nghĩa là thông tin về giá cả và điều khoản giao dịch được giữ kín, không công khai trên thị trường.
Hợp đồng kỳ hạn mang đến sự linh hoạt, bảo mật và phù hợp với các giao dịch yêu cầu điều kiện riêng
Hợp đồng tương lai là gì?
Hợp đồng tương lai là một dạng hợp đồng kỳ hạn đã được chuẩn hóa và giao dịch công khai trên các sàn giao dịch tập trung. Đặc điểm của hợp đồng tương lai bao gồm các điều khoản như quy mô, thời gian giao hàng và tiêu chuẩn chất lượng của tài sản cơ sở, đều đã được quy định sẵn bởi sàn giao dịch, giúp nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận và chuyển nhượng hợp đồng khi cần. Giá trị của hợp đồng tương lai được công khai và xác định thông qua cơ chế đấu giá trên sàn, minh bạch hơn so với hợp đồng kỳ hạn.
Hợp đồng tương lai giúp nhà đầu tư giao dịch linh hoạt, đảm bảo tính minh bạch và thanh khoản cao
So sánh điểm giống và khác giữa hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai
Điểm giống nhau giữa hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai:
● Công cụ phái sinh: Cả hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai đều là công cụ tài chính phái sinh, cho phép hai bên cam kết mua hoặc bán một tài sản cơ sở trong tương lai với giá đã thỏa thuận từ trước.
● Mục tiêu sử dụng: Cả hai loại hợp đồng phái sinh này đều có thể được sử dụng để phòng ngừa rủi ro biến động giá cho tài sản cơ sở hoặc để đầu cơ nhằm thu lợi nhuận từ chênh lệch giá.
● Tài sản cơ sở: Cả hai hợp đồng đều có thể áp dụng cho nhiều loại tài sản cơ sở, bao gồm hàng hóa (như dầu mỏ, kim loại, nông sản), chứng khoán, ngoại tệ và các chỉ số tài chính khác.
Khác biệt hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai:
Đặc điểm | Hợp đồng kỳ hạn (Forwards) | Hợp đồng tương lai (Futures) |
Nơi giao dịch | Thị trường phi tập trung (OTC) | Sàn giao dịch hàng hóa tập trung |
Tính chuẩn hoá | Không chuẩn hóa, các điều khoản do hai bên tự thỏa thuận | Được chuẩn hóa về quy mô, thời hạn, chất lượng bởi sàn giao dịch |
Quy mô hợp đồng | Linh hoạt theo thỏa thuận giữa hai bên | Cố định theo quy định của sàn giao dịch |
Giá giao dịch | Thỏa thuận riêng giữa hai bên, không công khai | Công khai và cạnh tranh, xác định qua cơ chế đấu giá trên sàn |
Thanh toán | Thanh toán vào ngày đáo hạn khi giao nhận tài sản | Thanh toán hàng ngày qua cơ chế định giá theo thị trường (mark-to-market) |
Khả năng chuyển nhượng | Thấp, chỉ có thể chuyển nhượng khi có sự đồng ý từ hai bên | Cao, dễ chuyển nhượng do giao dịch tập trung và có thanh khoản cao |
Thanh khoản | Thấp, do hạn chế số lượng người tham gia | Cao, nhiều người tham gia |
Nghĩa vụ ký quỹ | Không yêu cầu ký quỹ, phụ thuộc vào thỏa thuận giữa hai bên | Yêu cầu ký quỹ ban đầu và duy trì, có bổ sung khi thị trường biến động |
Quản lý giao dịch | Thường không có sự quản lý chặt chẽ từ cơ quan chức năng | Được quản lý chặt chẽ bởi cơ quan chức năng và sàn giao dịch |
Rủi ro tín dụng | Cao, vì không có trung tâm thanh toán bù trừ đảm bảo | Thấp, có trung tâm thanh toán bù trừ của sàn giao dịch đảm bảo |
Mục đích chính | Chủ yếu dùng cho việc giao nhận tài sản tại ngày đáo hạn | Chủ yếu đóng vị thế trước khi đáo hạn để kiếm lợi từ chênh lệch giá |
Ví dụ | Hai bên thỏa thuận mua bán dầu với giá cố định vào một ngày cụ thể trong tương lai | Hợp đồng tương lai dầu thô giao dịch trên NYMEX với quy định chuẩn hóa |
Nhà đầu tư nên lựa chọn hợp đồng kỳ hạn hay hợp đồng tương lai?
Việc lựa chọn giữa hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai phụ thuộc vào mục tiêu đầu tư, nhu cầu linh hoạt và mức độ chấp nhận rủi ro của nhà đầu tư. Dưới đây là một số gợi ý giúp nhà đầu tư xác định loại hợp đồng phù hợp:
● Mục tiêu bảo vệ giá trị tài sản hoặc phòng ngừa rủi ro cụ thể: Nếu nhà đầu tư cần một giải pháp linh hoạt, có thể tùy chỉnh các điều khoản theo thỏa thuận riêng, hợp đồng kỳ hạn sẽ là lựa chọn thích hợp. Loại hợp đồng này giúp các bên thiết kế điều kiện giao dịch phù hợp với nhu cầu cụ thể, chẳng hạn như số lượng hàng hóa hoặc thời gian giao hàng khác biệt.
● Mục tiêu đầu cơ ngắn hạn và cần thanh khoản cao: Hợp đồng tương lai với tính thanh khoản cao, dễ dàng mua bán trên sàn giao dịch là lựa chọn tốt cho các nhà đầu cơ. Hợp đồng tương lai phù hợp cho những ai muốn giao dịch nhanh chóng, hưởng lợi từ biến động giá ngắn hạn và không có nhu cầu giao nhận tài sản thực vào thời điểm đáo hạn.
● Mức độ chấp nhận rủi ro tín dụng: Nhà đầu tư lo ngại về rủi ro tín dụng có thể chọn hợp đồng tương lai, do sàn giao dịch và trung tâm thanh toán bù trừ sẽ bảo đảm tính an toàn và giảm thiểu rủi ro từ phía đối tác. Ngược lại, hợp đồng kỳ hạn thường có rủi ro tín dụng cao hơn vì thiếu cơ chế bảo đảm từ bên thứ ba.
Nhìn chung, hợp đồng kỳ hạn sẽ phù hợp cho các giao dịch cá nhân hóa và ít thanh khoản, còn hợp đồng tương lai phù hợp cho những nhà đầu tư cần thanh khoản cao và tính an toàn từ sàn giao dịch. Nhà đầu tư nên cân nhắc các yếu tố này để chọn loại hợp đồng phù hợp với chiến lược đầu tư của mình.
Hợp đồng tương lai có tính linh hoạt cao hơn, tính thanh khoản cao hơn và rủi ro đầu tư thấp hơn hợp đồng kỳ hạn
Kết luận
Hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai là hai công cụ quan trọng trên thị trường hàng hóa phái sinh, mang đến cho nhà đầu tư những phương thức phòng ngừa rủi ro và đầu cơ sinh lợi. Để tận dụng tối đa ưu điểm và hạn chế rủi ro, nhà đầu tư cần hiểu rõ từng loại hợp đồng, ưu nhược điểm của hợp đồng kỳ hạn và tương lai, cũng như các yếu tố rủi ro có thể gặp phải.
Mở tài khoản giao dịch hàng hóa hoá phái sinh tại SFVN ngay!